Rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje na drugie i kolejne dziecko w rodzinie:

• matce  lub ojcu dziecka;
• osobie, która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o jego przysposobienie, w tym rodzicowi adopcyjnemu

– jeżeli dziecko to wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu ww. osób.

Co ważne, stan cywilny rodzica nie wpływa na prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego, zatem świadczenie to otrzymają zarówno osoby w związkach małżeńskich, rodzice pozostający w nieformalnych związkach, jak i osoby samotnie wychowujące dziecko.

Jeśli rodzice są po rozwodzie — rodzinny kapitał opiekuńczy na dane dziecko będzie przysługiwał temu z  rodziców, który z dzieckiem zamieszkuje i na którego utrzymaniu pozostaje dziecko. W przypadku gdy dziecko zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, każdy z rodziców będzie mógł złożyć wniosek na dziecko, nad którym sprawuje opiekę naprzemienną i w takim przypadku zostanie przyznany mu kapitał w wysokości połowy kwoty przysługującego kapitału.

Istotne jest również, że na prawo do kapitału, który przysługuje na drugie i kolejne dziecko w rodzinie, nie ma wpływu wiek pierwszego (najstarszego) dziecka w rodzinie – świadczenie przysługuje także wtedy, gdy pierwsze dziecko jest pełnoletnie.

Rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje rodzicom od pierwszego dnia miesiąca w którym dziecko kończy 12. miesiąc życia do ostatniego dnia miesiąca w którym dziecko ukończy 35. miesiąc życia.

Wyjątek od powyższego stanowią osoby, które przyjęły dziecko na wychowanie i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem o jego przysposobienie, w tym rodzice adopcyjni.

W takim  przypadku kapitał przysługuje od pierwszego dnia 12. miesiąca do ostatniego dnia 35. miesiąca liczonego od dnia, w którym osoby te przyjęły dziecko na wychowanie i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, ale nie dłużej niż:

• do miesiąca, w którym dziecko ukończy 7 lat,
• do miesiąca, w którym dziecko ukończy 10 lat – jeśli wobec dziecka podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.

Rodzinny kapitał opiekuńczy przysługiuje w łącznej, maksymalnej wysokości 12 000 zł na dziecko, po 500 zł lub 1000 zł miesięcznie, bez względu na dochody rodziny. Rodzice sami mogą wybrać, czy chcą otrzymywać po 1000 zł miesięcznie przez rok, czy po 500 zł miesięcznie przez dwa lata. Rodzice będą mogli także raz w okresie otrzymywania kapitału, wystąpić z wnioskiem o zmianę miesięcznej wysokości pobieranego kapitału (np. z 500 zł na 1000 zł).

W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców –  kwotę rodzinnego kapitału opiekuńczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty świadczenia przysługującego za dany miesiąc (250 zł albo 500 zł).

Co ważne rodzicom dziecka, które ukończyło 12. miesiąc przed 1 stycznia 2022 r. i przed tą datą nie minął miesiąc w którym dziecko ukończyło 35 miesiąc życia, rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje w wysokości 12 000 zł pomniejszonej o kwotę 500 zł za każdy miesiąc przed 1 stycznia 2022 r. począwszy od tego, w którym dziecko ukończyło 12 miesiąc.

W takim przypadku rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje w wysokości 500 zł za każdy miesiąc proporcjonalnie za okres od 1 stycznia 2022 r. do końca miesiąca, w którym dziecko ukończy 35. miesiąc życia.

Przyjmowaniem wniosków o rodzinny kapitał opiekuńczy, ich rozpatrywaniem oraz przyznawaniem i wypłatą tego świadczenia zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy należy złożyć do ZUS wyłącznie  przez Internet w postaci elektronicznej, za pomocą tych samych systemów teleinformatycznych, co wnioski o świadczenie dobry start i świadczenie wychowawcze w ramach programu „Rodzina 500+”.

To:

• PUE ZUS
• Portal Emp@tia MRiPS
• Bankowość elektroniczna:
• od 4 stycznia 2022 r. przez: Bank PKO BP, ING Bank Śląski S.A., mBank S.A., Millenium S.A., PEKAO S.A.,
• od 11 stycznia 2022 r. przez Getin Noble Bank S.A.
• od 24 stycznia 2022 r. przez: Bank Pocztowy S.A., Credit Agricole Bank Polska S.A.
• od 1 lutego 2022 r. przez: Alior Bank S.A., BPS S.A., Santander, BNP Paribas S.A., SGB-Bank S.A., SKOK Energia, SKOK im. Powstańców Śląskich, SKOK Ziemi Rybnickiej, SKOK Unii Lubelskiej, SKOK Progres, SKOK Śląsk, SKOK Wisła, SKOK Chmielewskiego, SKOK Stefczyka, Krakowska SKOK, SKOK Szopienice, SKOK Świdnik, SKOK Centrum, SKOK Kwiatkowskiego, Regionalna SKOK im. Św. Brata Alberta

Jeżeli wniosek  zostanie złożony przez bankowość elektroniczną  albo portal Emp@tia, a wnioskodawca nie ma profilu na PUE ZUS, Zakład Ubezpieczeń Społecznych założy taki profil na podstawie danych z wniosku. Na PUE ZUS będzie można znaleźć wszystkie informacje na temat złożonego wniosku i jego obsługi.

Co ważne, rodzice, którzy nie posiadają nr PESEL, a także osoby, które przyjęły dziecko na wychowanie i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem o jego przysposobienie,  w tym rodzice adopcyjni, wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy powinni złożyć wyłącznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.

Wypłata przyznanego rodzinnego kapitału opiekuńczego będzie odbywać się wyłącznie w formie bezgotówkowej, na wskazane we wniosku konto bankowe.